Robert Maynard Pirsig (doğum Eylül 6, 1928) is an Amerikan yazar ve psikolog, ayrıca felsefi  roman yazarıdır eserleri: Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı: Değerler Üzerine İnceleme (1974) ve Lila: Ahlak Üzerine İnceleme (1991)

Geçmişi

       Pirsig, Marie Sjobeck ve MaynardPirsig 'in çocuğu olarak Harriet'de doğdu,  Minneapolis - Minnesota'da büyüdü, kendisi alman ve İsveç asilidir. Babası Minnesota Üniversitesi, Hukuk Fakültesi mezunudur ve 1934 yılında ayni okulda öğretim görevlisi olarak görev yapmaya başlamıştır. 1948-1955 hukuk fakültesinde dekan olarak görev yaptı ve 1970 yılında emekli oldu. 1993 yılında William Mitchell Hukuk Okulu'nda kariyerine bir profesör olarak devam etti ve bu okuldan emekli olmuştur.

Pirsig erken gelişmiş bir çocuktur. Daha 9 yaşındayken I.Q. seviyesi 170 olduğu için Robert Pirsig birçok sınıfı atlayarak ve Minneapolis Blake School'da okumaya başladı. Pirsig, 1943 yılının Mayıs ayında lise diplomasini aldı ve ayni yılın sonbaharinda Minnesota Üniversitesinde biyokimyager olarak görev yaptı.
Zen ve motosiklet Bakim Sanatı kitabinin içinde ana karakter olarak kendisini yansıtmıştır, onu tipik bir öğrenciden uzak, bilimi kariyer için değil hayatındaki temel amaç olarak konumlandırmıştır.

Biyokimya laboratuvar çalışmaları yaparken, bir olguyu açıklamada birden fazla uygulanabilir hipotezin hatta sinirsiz sayıda hipotezin ortaya çıkması Pirsig'i rahatsız ediyordu. Hipotezlerin sayısını azaltmak için herhangi bir yol bulamayan Pirsig için bilimsel çalışmalarla hipotez yaratmanın kaynağı ve rolü anlaşılmazdı. Bu Pirsig 'in bilime yönelmesine sebep olan şey daha önceden bilimin ayrıntısız sınırlama getirmiş olması idi, ancak yaşadığı süreçler onun için vahiy gibi oldu. Notlarının kötü gidisi, çalışmalara olan ilgisinin kalmaması sonucu üniversiteden atıldı

Pirsig 1946 yılında Amerika Birleşik Devletleri Ordusunda görev alarak 1948 yılına kadar Güney Kore'de konuşlandırıldı. Ordudan terhis aldıktan sonra ABD'ye dönerek bir yıldan daha kısa bir süre Washington, Seattle'de yaşadı ve yarıda bıraktığı okulunu tamamlamak istedi. 1950'de Mayıs ayında Doğu Felsefesi Sanatı diplomasi aldı. Daha sonra Doğu Felsefe ve Kültürünü incelemek için, Banaras Hindu Üniversitesinde bulundu. Bir derece elde edememede Chicago Üniversitesinde felsefe ve gazetecilikte lisansüstü düzeyde çalışmıştır. Richard McKeon'un dersinde öğrenci olarak geçirdiği zor günleri ince detayları ile Zen ve Motosiklet Bakimi Sanatı kitabında anlattı. 1958 yılında, o Bozeman Montana Devlet Üniversitesi´nde profesör oldu ve iki yıl boyunca yaratıcı yazarlık dersleri verdi.

Pirsig geçirdiği ağır sinir krizi dolayısıyla 1961 ve 1963 yıllarla arasında psikiyatri hastanesinde uzunca bir zaman geçirdi. Psikanalistler tarafından yapılan değerlendirme sonucunda paranoid şizofreni ve klinik depresyon teşhisi konuldu ve birçok kez elektrokonvülsif tedavi ile tedavi edildi. Bu süreç onun biyografik romanı olan Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı'nda detaylıca anlatılır.

Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı yayınlanmasından sonraki yıllarda yalnız ve münzevi bir hayat sürmüştür. Pirsig tekneyle Atlantik Okyanusu dolaşmış, ve 1980 yılından bu yana Norveç, İsveç, Belçika, İrlanda, İngiltere, ve Amerika Birleşik Devletleri'nin birçok bölgesinde ikamet etmiştir.

15 Aralık 2012'de Montana Devlet Üniversitesinin güz döneminde felsefe dalında fahri doktora unvanı diploma töreninde rektör tarafından verilmiştir. Pirsig 1958-1960 yıllarında eğitmen olarak Montana Devlet Üniversitesinde görev almıştır. Zen ve Motosiklet Bakimi Sanatı kitabında Montana Devlet Üniversitesindeki zamanlarını daha az keyifli zamanlar olduğunu anlatır, çünkü kırsal bir üniversitede felsefe dersi vermenin onun yaratıcı yazma ve kendi felsefesini geliştirme yeteneğini sınırlandırdığını düşünmektedir. 2012 yılında sağlık sorunları nedeni ile Maine'den Bozemana seyahat edemediği için rabıtasını alamadı.

Kişisel Hayatı

Robert Pirsig 10 Mayıs 1954 tarihinde Nancy Ann James ile evlendi. İki oğlan çocukları oldu; 1956'te Chris, 1958'te ise Theodore doğdu. 31 Aralık 1978 tarihinde ise Wendy Kimball evlendi.

1979 yılında Pirsig 'in oğlu Chris, Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı kitabında belirgin bir yeri vardır, San Francisco Zen Merkezi dışında bir soygun sırasında bıçaklanarak öldürüldü. Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı sonraki sürümleri için bu olay ve Pirsig´in ikinci esi Kimball ile 1980 yılında bekledikleri çocuğu Chris'in hayatını devam ettireceğine inanarak doğurduklarını anlatır. Bu çocuğun adi Nell'di.

BasılıEserleri

Pirsig çalışmalarının en önemlilerini iki roman oluşur. En çok bilinen Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı romanı, Pirsig 'in "Kalite" nin doğasını keşfedişi ile gelişir. İlk bakışta bir adamın oğlu Chris ile Minneapolis'ten San Francisco'ya yaptıkları motosiklet gezisi olarak anlaşılır. Ancak romanda Bati kültürünün altında yatan metafiziği anlatan derin bir kesif vardır. Romanda ayni zamanda okuyuculara kısa bir felsefe tarihi özeti ile birlikte Sokrates'in felsefesi ve Pirsig 'in onu nasıl yorumladığına yer verilmiştir. Pirsig 'in yorumu "kosmolijistler"in evrensel hakikati kabullenmesi ve Sokrates ve onun öğrencisi Plato'nun karşıtı sofistlerin tartışmasını içerir.Pirsig, "Kalite" nin önemini ve Batı ve Doğu dünyası görünümleri arasında ortak bir zemin oluşturduğunu bu romanla birlikte fark etmiştir.

Pirsig 'in yayın evininin kitaba son söz önerisi su oldu;

"Bu kitap inanç ötesinde parlak, muhtemelen bir dehanın eseridir, bahse girerim ki, bir klasik olacaktır"

Pirsig röportajlarından birinde bu kitabin William Morrow yayınevinin Kabul etmesinden önce 121 kez reddedildiğini belirtti.

Kitap değerlendirmelerinde George Steiner Pirsig 'in romanlarını Dostoyevski, Broch, Proust ve Bergson ile karşılaştırmış ve " kitabin iddiası çok geçerli, Moby-Dick ile olan benzerliği ise bunun tescili..."

Times dergisinin edebiyat ekinde ise kitap ile ilgili şunlar söylenmiştir;

" Son derece önemli, rahatsız edici, derinden hareket eden, iç görülerle dolu harika bir kitap..."

1974 yılında Pirsig Guggenheim Kardeşliği ile ödüllendirildi ve takiben bir kitap yazma olanağı sağladı. Lila: Ahlak Üzerine İnceleme isimli bu kitapta Pirsig değer temelli bir metafiziği inceledi buna da Kalite'nin Metafiziği adını verdi, bu kavram gerçeğin öznel ve nesnel bakış açısını tartışır. Bu ikinci kitap Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı romanının kaldığı yerden devam eder.

Felsefesi

Söz Sanatı ve Felsefenin Diyalektik Formları

Pirsig 'in Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı kitabındaki çalışmalar söz sanatını ve felsefenin diyalektik formlarını ve onların modern bilim ve yasam içerisindeki uygulamalarını inceler. 

Araştıran
Mehmet Murat Güven
Edebiyat Öğretmeni